Skip to Content
👋 欢迎来到考研学堂! 了解详情
线性代数第六章 二次型3. 可逆线性变量替换和矩阵的合同关系

二、可逆线性变量替换和矩阵的合同关系

定义6.2

对二次型 \(f(x_{1},x_{2},\dots ,x_{n})\) 引进新变量 \(y_{1},y_{2},\dots ,y_{n}\),并且把 \(x_{1},x_{2},\dots ,x_{n}\) 表示为它们的齐一次线性函数

\[\left\{ \begin{array}{l} x_{1} = c_{11}y_{1} + c_{12}y_{2} + \dots + c_{1n}y_{n}, \\ x_{2} = c_{21}y_{1} + c_{22}y_{2} + \dots + c_{2n}y_{n}, \\ \dots \dots \dots \dots \\ x_{n} = c_{n1}y_{1} + c_{n2}y_{2} + \dots + c_{nn}y_{n}, \end{array} \right.\]

代入 \(f(x_{1},x_{2},\dots ,x_{n})\) 得到 \(y_{1},y_{2},\dots ,y_{n}\) 的二次型 \(g(y_{1},y_{2},\dots ,y_{n})\)。把上述过程称为对二次型 \(f(x_{1},x_{2},\dots ,x_{n})\) 作了线性变量替换,如果其中的系数矩阵

\[\boldsymbol{C} = \left[ \begin{array}{llll} c_{11} & c_{12} & \dots & c_{1n} \\ c_{21} & c_{22} & \dots & c_{2n} \\ \dots & \dots & & \dots \\ c_{n1} & c_{n2} & \dots & c_{nn} \end{array} \right]\]

是可逆矩阵,则称为可逆线性变量替换。下面讲的都是可逆线性变量替换。变换式可用矩阵乘积写出:

\[X = CY.\]

\(f(x_{1},x_{2},\dots ,x_{n})\) 的矩阵为 \(\pmb{A}\),则

\[g(y_{1}, y_{2}, \dots , y_{n}) = f(x_{1}, x_{2}, \dots , x_{n}) = X^{\mathrm{T}}AX = Y^{\mathrm{T}}C^{\mathrm{T}}ACY.\]

于是 \(g(y_{1},y_{2},\dots ,y_{n})\) 的矩阵为 \(\pmb{C}^{\mathrm{T}}\pmb{A}\pmb{C}\)

定义6.3

两个 \(n\) 阶实对称矩阵 \(\mathbf{A}\)\(\pmb{B}\),如果存在可逆实矩阵 \(\pmb{C}\),使得 \(\pmb{B} = \pmb{C}^{\mathrm{T}}\pmb{A}\pmb{C}\),则称 \(\mathbf{A}\)\(\pmb{B}\) 合同。

定理6.1

两个二次型可以用可逆线性变量替换互相转化的充分必要条件为它们是矩阵合同。


练习题

例题1

设二次型 ( f(x_1, x_2, x_3) = x_1^2 + 2x_2^2 + 3x_3^2 + 2x_1x_2 + 4x_1x_3 \(,其矩阵为 \( \mathbf{A} \)。进行可逆线性变量替换 ( X = CY $,其中

\[C = \begin{bmatrix} 1 & 0 & 1 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bmatrix}.\]

求新二次型 ( g(y_1, y_2, y_3) \(的矩阵,并验证该矩阵与 \( \mathbf{A}\) 合同。

题目解答
首先,写出原二次型的矩阵:

\[\mathbf{A} = \begin{bmatrix} 1 & 1 & 2 \\ 1 & 2 & 0 \\ 2 & 0 & 3 \end{bmatrix}.\]

新二次型的矩阵为 ( \mathbf{B} = C^T \mathbf{A} C $。计算:

\[C^T \mathbf{A} = \begin{bmatrix} 1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ 1 & 0 & 1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 1 & 2 \\ 1 & 2 & 0 \\ 2 & 0 & 3 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 & 1 & 2 \\ 1 & 2 & 0 \\ 3 & 1 & 5 \end{bmatrix},\] \[\mathbf{B} = \begin{bmatrix} 1 & 1 & 2 \\ 1 & 2 & 0 \\ 3 & 1 & 5 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 0 & 1 \\ 0 & 1 & 0 \\ 0 & 0 & 1 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 & 1 & 3 \\ 1 & 2 & 1 \\ 3 & 1 & 8 \end{bmatrix}.\]

由于 ( \mathbf{B} = C^T \mathbf{A} C \(且 \( C\) 可逆(( \det(C) = 1 \neq 0 \(),根据定义6.3,矩阵 \( \mathbf{A} \) 和 ( \mathbf{B} $ 合同。


例题2

给定二次型 ( f(x_1, x_2) = 2x_1^2 + 3x_2^2 + 4x_1x_2 \(。 (1) 写出其矩阵 \( \mathbf{A} \)
(2) 进行可逆线性变量替换 ( x_1 = y_1 + y_2, x_2 = y_1 - y_2 \(,求新二次型 \( g(y_1, y_2) \) 的矩阵 ( \mathbf{B} \(。 (3) 验证 \( \mathbf{A} \) 和 ( \mathbf{B} $ 合同。

题目解答
(1) 原二次型矩阵为:

\[\mathbf{A} = \begin{bmatrix} 2 & 2 \\ 2 & 3 \end{bmatrix}.\]

(2) 变量替换矩阵为

\[C = \begin{bmatrix} 1 & 1 \\ 1 & -1 \end{bmatrix}, \quad \det(C) = -2 \neq 0,\]

所以是可逆线性替换。新矩阵为

\[\mathbf{B} = C^T \mathbf{A} C = \begin{bmatrix} 1 & 1 \\ 1 & -1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 2 & 2 \\ 2 & 3 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 1 \\ 1 & -1 \end{bmatrix}.\]

先计算中间乘积:

\[\mathbf{A} C = \begin{bmatrix} 2 & 2 \\ 2 & 3 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 1 \\ 1 & -1 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 4 & 0 \\ 5 & -1 \end{bmatrix},\]

再乘 ( C^T $:

\[\mathbf{B} = \begin{bmatrix} 1 & 1 \\ 1 & -1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 4 & 0 \\ 5 & -1 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 9 & -1 \\ -1 & 1 \end{bmatrix}.\]

(3) 由于 ( \mathbf{B} = C^T \mathbf{A} C \(且 \( C\) 可逆,根据定义6.3,( \mathbf{A} \(和 \( \mathbf{B}\) 合同。


例题3

设 ( \mathbf{A} = \begin{bmatrix} 1 & 2 \ 2 & 1 \end{bmatrix} \(,\( \mathbf{B} = \begin{bmatrix} 5 & 0 \\ 0 & -3 \end{bmatrix} \)
判断 ( \mathbf{A} \(和 \( \mathbf{B}\) 是否合同。如果是,求一个可逆矩阵 ( C \(使得 \( \mathbf{B} = C^T \mathbf{A} C\)

题目解答
计算 ( \mathbf{A} $ 的特征值:

\[\det(\mathbf{A} - \lambda I) = (1-\lambda)^2 - 4 = \lambda^2 - 2\lambda - 3 = 0 \implies \lambda = 3, -1.\]

所以 ( \mathbf{A} \(可通过正交变换合同于 \( \operatorname{diag}(3, -1)\),而 ( \mathbf{B} = \operatorname{diag}(5, -3) \(。 合同要求惯性指数相同,但 \( \mathbf{A} \) 的惯性指数为 (1,1)(一正一负),( \mathbf{B} \(的惯性指数也是 (1,1),因此它们合同。 设 \( C = \begin{bmatrix} a & b \\ c & d \end{bmatrix}\),则 ( C^T \mathbf{A} C = \mathbf{B} $ 给出方程:

\[\begin{cases} a^2 + 4ac + c^2 = 5, \\ b^2 + 4bd + d^2 = -3, \\ ab + 2(ad+bc) + cd = 0. \end{cases}\]

取简单解:令 ( C = \begin{bmatrix} 1 & 1 \ 1 & -1 \end{bmatrix} $,则

\[C^T \mathbf{A} C = \begin{bmatrix} 1 & 1 \\ 1 & -1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 2 \\ 2 & 1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 1 \\ 1 & -1 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 6 & 0 \\ 0 & -2 \end{bmatrix} \neq \mathbf{B}.\]

调整:令 ( C = \begin{bmatrix} \sqrt{5/3} & 0 \ 0 & \sqrt{3} \end{bmatrix} $,则

\[C^T \mathbf{A} C = \begin{bmatrix} 5/3 & 0 \\ 0 & 3 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 2 \\ 2 & 1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} \sqrt{5/3} & 0 \\ 0 & \sqrt{3} \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 5/3 & 2\sqrt{5} \\ 2\sqrt{5} & 3 \end{bmatrix} \neq \mathbf{B}.\]

实际上,直接解较复杂,但由惯性定理知存在这样的 ( C \(。例如,通过配方法: \( f(x,y) = x^2 + 4xy + y^2 = (x+2y)^2 - 3y^2 \),令 ( y_1 = x+2y, y_2 = y $,则

\[C = \begin{bmatrix} 1 & -2 \\ 0 & 1 \end{bmatrix}, \quad C^T \mathbf{A} C = \begin{bmatrix} 1 & 0 \\ -2 & 1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 2 \\ 2 & 1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & -2 \\ 0 & 1 \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 & 0 \\ 0 & -3 \end{bmatrix}.\]

再缩放:令 ( D = \operatorname{diag}(\sqrt{5}, 1) \(,则 \( (CD)^T \mathbf{A} (CD) = \operatorname{diag}(5, -3) = \mathbf{B} \)
所以 ( C = \begin{bmatrix} \sqrt{5} & -2\sqrt{5} \ 0 & 1 \end{bmatrix} $ 满足要求。

Last updated on