三、基本初等函数导数表,导数四则运算法则与复合函数微分法则
(一)基本初等函数导数表(微分表)
\((c)' = 0\)
\[\left(x^{\alpha}\right)^{\prime} = \alpha x^{\alpha - 1}\]\((\sin x)' = \cos x\)
\[\left(\cos x\right)^{\prime} = -\sin x\]\(\left(\tan x\right)' = \frac{1}{\cos^2 x}\)
\[\left(\cot x\right)^{\prime} = -\frac{1}{\sin^{2} x}\]\(\left(\ln x\right)' = \frac{1}{x}\)
\[\left(\log_{a} x\right)^{\prime} = \frac{1}{x \ln a} \quad (a > 0, a \neq 1)\]\(\left(\mathrm{e}^{x}\right)^{\prime} = \mathrm{e}^{x}\)
\[\left(a^{x}\right)^{\prime} = a^{x} \ln a\]\(\left(\arcsin x\right)' = \frac{1}{\sqrt{1 - x^2}}\)
\[\left(\arccos x\right)^{\prime} = -\frac{1}{\sqrt{1 - x^{2}}}\]\(\left(\arctan x\right)' = \frac{1}{1 + x^2}\)
\[\left(\operatorname{arccot} x\right)^{\prime} = -\frac{1}{1 + x^{2}}\]注:相应地有基本初等函数微分表。
(二)导数与微分的四则运算法则
定理2.3 设 \(f(x),g(x)\) 在 \(\mathcal{X}\) 处可导(可微),则
- \([f(x) \pm g(x)]' = f'(x) \pm g'(x)\),\([f(x)g(x)]' = f'(x)g(x) + f(x)g'(x)\);
- \(\left[\frac{f(x)}{g(x)}\right]' = \frac{f'(x)g(x) - f(x)g'(x)}{g^2(x)} \quad (g(x) \neq 0)\);
- \(\mathrm{d}[f(x)\pm g(x)] = \mathrm{d}f(x)\pm \mathrm{d}g(x)\),\(\mathrm{d}[f(x)g(x)] = g(x)\mathrm{d}f(x) + f(x)\mathrm{d}g(x)\);
- \(\mathrm{d}\left[\frac{f(x)}{g(x)}\right] = \frac{g(x)\mathrm{d}f(x) - f(x)\mathrm{d}g(x)}{g^2(x)} \quad (g(x)\neq 0)\)。
(三)复合函数的微分法则
定理2.4 设 \(\varphi(x)\) 在 \(x\) 处可导,\(y = f(u)\) 在对应点 \(u = \varphi(x)\) 处可导,则复合函数 \(y = f[\varphi(x)]\) 在 \(x\) 处可导且 \(\frac{\mathrm{d}y}{\mathrm{d}x} = \frac{\mathrm{d}y}{\mathrm{d}u} \cdot \frac{\mathrm{d}u}{\mathrm{d}x}\) 或 \(y^{\prime}_{x} = y^{\prime}_{u}u^{\prime}_{x}\) 或 \(y^\prime_x = f'(u)\varphi'(x)\)。
用微分表示为 \(\mathrm{d}y = f'(u)\mathrm{d}u\),其中 \(u\) 可以是自变量也可以是另一变量的可微函数——这就是一阶微分形式不变性。
若是多层复合函数,则可逐次用复合函数求导法求它的导数。例如:由 \(y = f(u)\),\(u = g(v)\),\(v = h(x)\) 构成复合函数 \(y = f[g(h(x))]\)。若 \(v = h(x)\) 在 \(x\) 可导,\(u = g(v)\) 在 \(v = h(x)\) 处可导,\(y = f(u)\) 在 \(u = g(v)\) 处可导,则复合函数 \(y = f[g(h(x))]\) 在 \(x\) 可导,且有
\[\frac{\mathrm{d}y}{\mathrm{d}x} = \frac{\mathrm{d}y}{\mathrm{d}u} \cdot \frac{\mathrm{d}u}{\mathrm{d}v} \cdot \frac{\mathrm{d}v}{\mathrm{d}x},\]或 \(\frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}x} f[g(h(x))] = f'[g(h(x))] \frac{\mathrm{d}}{\mathrm{d}x} g[h(x)] = f'[g(h(x))] g'[h(x)] h'(x)\)。
这里,我们约定:\(f^{\prime}[g(x)] = f^{\prime}(u)\mid_{u = g(x)}\)。
练习题
例题1
求函数 \(f(x) = x^3 + \sin x - \ln x\) 的导数。
解答
根据导数四则运算法则和基本初等函数导数表:
例题2
求函数 \(f(x) = e^x \cos x\) 的导数。
解答
使用乘积法则:
例题3
求函数 \(f(x) = \frac{\tan x}{x^2}\) 的导数。
解答
使用商法则和基本导数公式:
例题4
求函数 \(f(x) = \ln(\sin x)\) 的导数。
解答
使用复合函数求导法则,设 \(u = \sin x\),则 \(f(x) = \ln u\),
例题5
求函数 \(f(x) = \arctan(e^{2x})\) 的导数。
解答
设 \(u = e^{2x}\),则 \(f(x) = \arctan u\),
例题6
求函数 \(f(x) = \sqrt{x^2 + 1} \cdot \ln(x^2 + 1)\) 的导数。
解答
使用乘积法则和复合函数求导:
设 \(u = \sqrt{x^2 + 1} = (x^2 + 1)^{1/2}\),\(v = \ln(x^2 + 1)\),
因此,
\[f'(x) = u' v + u v' = \frac{x}{\sqrt{x^2 + 1}} \cdot \ln(x^2 + 1) + \sqrt{x^2 + 1} \cdot \frac{2x}{x^2 + 1}.\]例题7
求函数 \(f(x) = \frac{\arcsin x}{x}\) 的微分 \(\mathrm{d}f\)。
解答
使用微分的商法则:
例题8
求函数 \(f(x) = \cos(\ln(1 + x^2))\) 的导数。
解答
设 \(u = \ln(1 + x^2)\),则 \(f(x) = \cos u\),