Skip to Content
👋 欢迎来到考研学堂! 了解详情
数学基础(通用)NEW高等数学第一章 函数 极限 连续第二节 极限一、极限的概念与性质

一、极限的概念与性质

1. 数列的极限

定义 如果对于任意给定的 ε>0\varepsilon > 0, 总存在正整数 NN, 当 n>Nn > N 时, 恒有

xna<ε|x_n - a| < \varepsilon

成立, 则称常数 aa 为数列 {xn}\{x_n\}nn 趋于无穷时的极限, 记为 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a.

【注】

(1) ε\varepsilon 是用来刻画 xnx_naa 的接近程度, NN 是用来刻画 nn \to \infty 这个极限过程.

(2) limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a 的几何意义是: 对于 aa 点的任何 ε\varepsilon 邻域即开区间 (aε,a+ε)(a - \varepsilon, a + \varepsilon), 一定存在 NN, 当 n>Nn > N 即第 NN 项以后的点 xnx_n 都落在开区间 (aε,a+ε)(a - \varepsilon, a + \varepsilon) 内, 而只有有限个(最多有 NN 个) 在这区间之外.

(3) 数列 {xn}\{x_n\} 的极限是否存在, 如果存在, 极限值等于多少与数列的前有限项无关.

(4) 如果一个数列有极限, 也称该数列收敛, 否则就称发散.

(5) 记住下列极限结果:
limnqn=0(q<1)\lim_{n \to \infty} q^n = 0 (|q| < 1); ② limn1nα=0(α>0)\lim_{n \to \infty} \frac{1}{n^\alpha} = 0 (\alpha > 0).

(6) 若数列 {xn}\{x_n\} 收敛于 aa, 则其任一子数列也收敛于 aa.

定理 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a 的充分必要条件是 limnx2n1=limnx2n=a\lim_{n \to \infty} x_{2n-1} = \lim_{n \to \infty} x_{2n} = a.

推论limnx2n1=a\lim_{n \to \infty} x_{2n-1} = a, limnx2n=b\lim_{n \to \infty} x_{2n} = b, 且 aba \neq b, 则 limnxn\lim_{n \to \infty} x_n 不存在.

例1

(2006, 数三) limn(n+1n)(1)n=\lim_{n \to \infty} \left(\frac{n+1}{n}\right)^{(-1)^n} = \quad \quad.

【解】方法一
xn=(n+1n)(1)nx_n = \left(\frac{n+1}{n}\right)^{(-1)^n}, 则

limnx2n1=limn(2n2n1)1=limn2n12n=1,\lim_{n \to \infty} x_{2n-1} = \lim_{n \to \infty} \left(\frac{2n}{2n-1}\right)^{-1} = \lim_{n \to \infty} \frac{2n-1}{2n} = 1, limnx2n=limn2n+12n=1,\lim_{n \to \infty} x_{2n} = \lim_{n \to \infty} \frac{2n+1}{2n} = 1,

由于 limnx2n1=limnx2n=1\lim_{n \to \infty} x_{2n-1} = \lim_{n \to \infty} x_{2n} = 1,所以 limn(n+1n)(1)n=1\lim_{n \to \infty} \left( \frac{n+1}{n} \right)^{(-1)^n} = 1.

方法二 因为 (n+1n)1(n+1n)(1)n(n+1n)1,\left(\frac{n+1}{n}\right)^{-1} \leqslant \left(\frac{n+1}{n}\right)^{(-1)^n} \leqslant \left(\frac{n+1}{n}\right)^1,

limn(n+1n)1=limn(n+1n)=1,\lim_{n \to \infty} \left(\frac{n+1}{n}\right)^{-1} = \lim_{n \to \infty} \left(\frac{n+1}{n}\right) = 1,

利用夹逼准则,limn(n+1n)(1)n=1\lim_{n \to \infty} \left(\frac{n+1}{n}\right)^{(-1)^n} = 1.

方法三 因为 (n+1n)(1)n=e(1)nlnn+1n,\left(\frac{n+1}{n}\right)^{(-1)^n} = e^{(-1)^n \ln \frac{n+1}{n}},

所以 limn(n+1n)(1)n=limne(1)nlnn+1n=elimn(1)nlnn+1n=1\lim_{n \to \infty} \left(\frac{n+1}{n}\right)^{(-1)^n} = \lim_{n \to \infty} e^{(-1)^n \ln \frac{n+1}{n}} = e^{\lim_{n \to \infty} (-1)^n \ln \frac{n+1}{n}} = 1.

例 2 试证明:

(1) 若 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a,则 limnxn=a\lim_{n \to \infty} |x_n| = |a|,但反之不成立;

(2) limnxn=0\lim_{n \to \infty} x_n = 0 的充分必要条件是 limnxn=0\lim_{n \to \infty} |x_n| = 0.

【证】 (1) 由于 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a 及数列极限定义知,ε>0,N>0\forall \varepsilon > 0, \exists N > 0,当 n>Nn > N 时,

xna<ε,|x_n - a| < \varepsilon,

xnaxna||x_n| - |a|| \leqslant |x_n - a|,则 ε>0,N>0\forall \varepsilon > 0, \exists N > 0,当 n>Nn > N 时,

xna<ε,||x_n| - |a|| < \varepsilon,

limnxn=a\lim_{n \to \infty} |x_n| = |a|.

反之不成立,例如 xn=(1)nx_n = (-1)^n,则 limnxn=1=1\lim_{n \to \infty} |x_n| = 1 = |1|,但 limnxn=limn(1)n\lim_{n \to \infty} x_n = \lim_{n \to \infty} (-1)^n 不存在.

(2) 由 (1) 可知,若 limnxn=0\lim_{n \to \infty} x_n = 0,则 limnxn=0=0\lim_{n \to \infty} |x_n| = |0| = 0.

以下只要证明:若 limnxn=0\lim_{n \to \infty} |x_n| = 0,则 limnxn=0\lim_{n \to \infty} x_n = 0.

limnxn=0\lim_{n \to \infty} |x_n| = 0 可知,ε>0,N>0\forall \varepsilon > 0, \exists N > 0,当 n>Nn > N 时,

xn0<ε,||x_n| - 0| < \varepsilon,

xn0<ε|x_n - 0| < \varepsilon。故原题得证.

【评注】本题可作为结论来用,函数的极限也有类似的结论.

例 3 (2015,数三)设 {xn}\{x_n\} 是数列,下列命题中不正确的是

(A) 若 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a,则 limnx2n=limnx2n+1=a\lim_{n \to \infty} x_{2n} = \lim_{n \to \infty} x_{2n+1} = a.

(B) 若 limnx2n=limnx2n+1=a\lim_{n \to \infty} x_{2n} = \lim_{n \to \infty} x_{2n+1} = a,则 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a.

(C) 若 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a,则 limnx3n=limnx3n+1=a\lim_{n \to \infty} x_{3n} = \lim_{n \to \infty} x_{3n+1} = a.

(D) 若 limnx3n=limnx3n+1=a\lim_{n \to \infty} x_{3n} = \lim_{n \to \infty} x_{3n+1} = a,则 limnxn=a\lim_{n \to \infty} x_n = a.

【解】由数列极限的性质知,选项 (A)(B)(C) 都正确,

而选项 (D) 不正确,举反例:如 x3n=1,x3n+1=1+1n,x3n+2=0x_{3n} = 1, x_{3n+1} = 1 + \frac{1}{n}, x_{3n+2} = 0

则有 limnx3n=limnx3n+1=1\lim_{n \to \infty} x_{3n} = \lim_{n \to \infty} x_{3n+1} = 1,但 limnx3n+2=0\lim_{n \to \infty} x_{3n+2} = 0,所以 limnxn\lim_{n \to \infty} x_n 不存在.

因而 (D) 不正确. 故应选 (D).

例 4 (2019,数三) limn[11×2+12×3++1n(n+1)]n=\lim _{n \rightarrow \infty}\left[\frac{1}{1 \times 2}+\frac{1}{2 \times 3}+\cdots+\frac{1}{n(n+1)}\right]^{n}= _______.

【解】 11×2+12×3++1n(n+1)=(112)+(1213)++(1n1n+1)\frac{1}{1 \times 2}+\frac{1}{2 \times 3}+\cdots+\frac{1}{n(n+1)}=\left(1-\frac{1}{2}\right)+\left(\frac{1}{2}-\frac{1}{3}\right)+\cdots+\left(\frac{1}{n}-\frac{1}{n+1}\right)

=11n+1=1-\frac{1}{n+1},

原式 =limn(11n+1)n=limn[(1+(1n+1))(n+1)].n(n+1)=e1=1e=\lim _{n \rightarrow \infty}\left(1-\frac{1}{n+1}\right)^{n}=\lim _{n \rightarrow \infty}\left[\left(1+\left(-\frac{1}{n+1}\right)\right)^{-(n+1)}]\right..^{\frac{n}{-(n+1)}}=\mathrm{e}^{-1}=\frac{1}{\mathrm{e}}.

2. 函数的极限

自变量趋于无穷大时函数的极限

定义 若对任意给定的 ε>0\varepsilon>0, 总存在 X>0X>0, 当 x>Xx>X 时, 恒有 f(x)A<ε|f(x)-A|<\varepsilon, 则称常数 AAf(x)f(x)x+x \rightarrow+\infty 时的极限, 记为 limx+f(x)=A\lim _{x \rightarrow+\infty} f(x)=A.

定义 若对任意给定的 ε>0\varepsilon>0, 总存在 X>0X>0, 当 x<Xx<-X 时, 恒有 f(x)A<ε|f(x)-A|<\varepsilon, 则称常数 AAf(x)f(x)xx \rightarrow-\infty 时的极限, 记为 limxf(x)=A\lim _{x \rightarrow-\infty} f(x)=A.

定义 若对任意给定的 ε>0\varepsilon>0, 总存在 X>0X>0, 当 x>X|x|>X 时, 恒有 f(x)A<ε|f(x)-A|<\varepsilon, 则称常数 AAf(x)f(x)xx \rightarrow \infty 时的极限, 记为 limxf(x)=A\lim _{x \rightarrow \infty} f(x)=A.

【注】 (1)这里的 xx \rightarrow \infty 是指 x+|x| \rightarrow+\infty; 而数列极限中的 nn \rightarrow \infty 是指 n+n \rightarrow+\infty. (2)记住以下极限结果: ① limx1xα=0(α>0)\lim _{x \rightarrow \infty} \frac{1}{x^{\alpha}}=0(\alpha>0). ② 当 0<a<10<a<1 时, limx+ax=0,limxax=+\lim _{x \rightarrow+\infty} a^{x}=0, \lim _{x \rightarrow-\infty} a^{x}=+\infty (不存在);当 a>1a>1 时, limxax=0,limx+ax=+\lim _{x \rightarrow-\infty} a^{x}=0, \lim _{x \rightarrow+\infty} a^{x}=+\infty (不存在). ③ limxarctanx=π2,limx+arctanx=π2\lim _{x \rightarrow-\infty} \arctan x=-\frac{\pi}{2}, \lim _{x \rightarrow+\infty} \arctan x=\frac{\pi}{2}.

定理 limxf(x)=A\lim _{x \rightarrow \infty} f(x)=A 的充分必要条件是 limxf(x)=limx+f(x)=A\lim _{x \rightarrow-\infty} f(x)=\lim _{x \rightarrow+\infty} f(x)=A.

推论limx+f(x),limxf(x)\lim _{x \rightarrow+\infty} f(x), \lim _{x \rightarrow-\infty} f(x) 至少有一个极限不存在或都存在但不相等, 则 limxf(x)\lim _{x \rightarrow \infty} f(x) 不存在.

例 5 判定 limxxx\lim _{x \rightarrow \infty} \frac{|x|}{x} 的极限是否存在.

【解】 limxxx=limxxx=1,limx+xx=limx+xx=1\lim _{x \rightarrow-\infty} \frac{|x|}{x}=\lim _{x \rightarrow-\infty} \frac{-x}{x}=-1, \quad \lim _{x \rightarrow+\infty} \frac{|x|}{x}=\lim _{x \rightarrow+\infty} \frac{x}{x}=1,

所以, limxxx\lim _{x \rightarrow \infty} \frac{|x|}{x} 不存在.

例 6 证明 limxarctanx,limxax(a>0\lim _{x \rightarrow \infty} \arctan x, \lim _{x \rightarrow \infty} a^{x}(a>0, 且 a1)a \neq 1) 都不存在.

【证】 因 limxarctanx=π2,limx+arctanx=π2\lim _{x \rightarrow-\infty} \arctan x=-\frac{\pi}{2}, \lim _{x \rightarrow+\infty} \arctan x=\frac{\pi}{2}, 所以 limxarctanx\lim _{x \rightarrow \infty} \arctan x 不存在.

0<a<10<a<1 时, limxax\lim _{x \rightarrow-\infty} a^{x} 不存在, 则 limxax\lim _{x \rightarrow \infty} a^{x} 不存在.

a>1a>1 时, limx+ax\lim _{x \rightarrow+\infty} a^{x} 不存在, 则 limxax\lim _{x \rightarrow \infty} a^{x} 不存在.

例 7 极限 limxx2+1x\lim_{x \to \infty} \frac{\sqrt{x^2 + 1}}{x}

(A) 等于 1.

(B) 等于 -1.

(C) 为无穷大.

(D) 不存在.

【解】 由于
limxx2+1x=limx1+1x2=1,limx+x2+1x=limx+1+1x2=1,\lim_{x \to -\infty} \frac{\sqrt{x^2 + 1}}{x} = -\lim_{x \to -\infty} \sqrt{1 + \frac{1}{x^2}} = -1, \lim_{x \to +\infty} \frac{\sqrt{x^2 + 1}}{x} = \lim_{x \to +\infty} \sqrt{1 + \frac{1}{x^2}} = 1,
所以极限 limxx2+1x\lim_{x \to \infty} \frac{\sqrt{x^2 + 1}}{x} 不存在. 答案选 (D).


自变量趋于有限值时函数的极限

定义 若对任意给定的 ε>0\varepsilon > 0,总存在 δ>0\delta > 0,当 0<xx0<δ0 < |x - x_0| < \delta 时,恒有 f(x)A<ε|f(x) - A| < \varepsilon,则称常数 AA 为函数 f(x)f(x)xx0x \to x_0 时的极限,记为 limxx0f(x)=A\lim_{x \to x_0} f(x) = A.

【注】

(1) ε\varepsilon 是用来刻画 f(x)f(x)AA 的接近程度,δ\delta 是用来刻画 xx0x \to x_0 这个极限过程.

(2) 几何意义:对任意给定的 ε>0\varepsilon > 0,总存在 U(x0,δ)\stackrel{\circ}{U}(x_0, \delta),当 xU(x0,δ)x \in \stackrel{\circ}{U}(x_0, \delta) 时,曲线 y=f(x)y = f(x) 夹在两直线 y=Aεy = A - \varepsilony=A+εy = A + \varepsilon 之间.

(3) 这里 xx0x \to x_0,但 xx0x \neq x_0。极限 limxx0f(x)\lim_{x \to x_0} f(x) 是否存在,如果存在,极限值等于多少,与 f(x)f(x)x=x0x = x_0 处有没有定义,如果有定义,函数值等于多少无关,只与 x=x0x = x_0 的去心邻域 U(x0,δ)\stackrel{\circ}{U}(x_0, \delta) 函数值有关。而要使 limxx0f(x)\lim_{x \to x_0} f(x) 存在,f(x)f(x) 必须在 x=x0x = x_0 的某去心邻域 U(x0,δ)\stackrel{\circ}{U}(x_0, \delta) 处处处有定义.


定义 若对任意给定的 ε>0\varepsilon > 0,总存在 δ>0\delta > 0,当 x0δ<x<x0x_0 - \delta < x < x_0 时,恒有 f(x)A<ε|f(x) - A| < \varepsilon,则称常数 AA 为函数 f(x)f(x)xx0x \to x_0 时的左极限,记为
limxx0f(x)=A,或 f(x0)=A,或 f(x00)=A.\lim_{x \to x_0^-} f(x) = A, \text{或 } f(x_0^-) = A, \text{或 } f(x_0 - 0) = A.

定义 若对任意给定的 ε>0\varepsilon > 0,总存在 δ>0\delta > 0,当 x0<x<x0+δx_0 < x < x_0 + \delta 时,恒有 f(x)A<ε|f(x) - A| < \varepsilon,则称常数 AA 为函数 f(x)f(x)xx0x \to x_0 时的右极限,记为
limxx0+f(x)=A,或 f(x0+)=A,或 f(x0+0)=A.\lim_{x \to x_0^+} f(x) = A, \text{或 } f(x_0^+) = A, \text{或 } f(x_0 + 0) = A.

定理 limxx0f(x)=A\lim_{x \to x_0} f(x) = A 的充分必要条件是 limxx0f(x)=limxx0+f(x)=A\lim_{x \to x_0^-} f(x) = \lim_{x \to x_0^+} f(x) = A.

推论limxx0f(x),limxx0+f(x)\lim_{x \to x_0^-} f(x), \lim_{x \to x_0^+} f(x) 至少有一个极限不存在,或都存在但不相等,则 limxx0f(x)\lim_{x \to x_0} f(x) 不存在.


【注】 需要分左、右极限求极限的问题常见有以下三种:

(1) 分段函数在分界点处的极限,而在该分界点两侧函数表达式不同(这里也包括带有绝对值的函数,如 limx0xx\lim_{x \to 0} \frac{|x|}{x});

(2) ee^\infty 型极限(如 limx0e1x,limxex,limxex\lim_{x \to 0} e^{\frac{1}{x}}, \lim_{x \to \infty} e^x, \lim_{x \to \infty} e^{-x});
limx0e1x=0,limx0+e1x=+\lim_{x \to 0^-} e^{\frac{1}{x}} = 0, \lim_{x \to 0^+} e^{\frac{1}{x}} = +\infty,则 limx0e1x\lim_{x \to 0} e^{\frac{1}{x}} 不存在;
limxex=0,limx+ex=+\lim_{x \to -\infty} e^x = 0, \lim_{x \to +\infty} e^x = +\infty,则 limxex\lim_{x \to \infty} e^x 不存在.
【注】 e,e+=+,e=0e^\infty \neq \infty, e^{+\infty} = +\infty, e^{-\infty} = 0.

(3) arctan\arctan \infty 型极限(如 limx0arctan1x,limxarctanx\lim_{x \to 0} \arctan \frac{1}{x}, \lim_{x \to \infty} \arctan x);


limx0arctan1x=π2,limx0+arctan1x=π2,limx0arctan1x不存在;\lim_{x \to 0^-} \arctan \frac{1}{x} = -\frac{\pi}{2}, \lim_{x \to 0^+} \arctan \frac{1}{x} = \frac{\pi}{2}, \text{则} \lim_{x \to 0} \arctan \frac{1}{x} \text{不存在;}

limxarctanx=π2,limx+arctanx=π2,limxarctanx不存在.\lim_{x \to -\infty} \arctan x = -\frac{\pi}{2}, \lim_{x \to +\infty} \arctan x = \frac{\pi}{2}, \text{则} \lim_{x \to \infty} \arctan x \text{不存在.}

【注】 arctanπ2,arctan(+)=π2,arctan()=π2\arctan \infty \neq \frac{\pi}{2}, \arctan (+\infty) = \frac{\pi}{2}, \arctan (-\infty) = -\frac{\pi}{2}.

例 8* (2000, 数一) 求 limx0(2+e1x1+e1x+sinxx)\lim_{x \to 0} \left( \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} + \frac{\sin x}{|x|} \right).

【解】 因函数表达式中含有 x|x|, 这是分段函数求极限, x=0x = 0 是其分段点, 因而应分别先求左、右极限.

limx0(2+e1x1+e1x+sinxx)=limx0(2+e1x1+e1xsinxx)=limx02+e1x1+e1xlimx0sinxx=21=1,\begin{aligned} \lim_{x \to 0^-} \left( \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} + \frac{\sin x}{|x|} \right) & = \lim_{x \to 0^-} \left( \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} - \frac{\sin x}{x} \right) \\ & = \lim_{x \to 0^-} \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} - \lim_{x \to 0^-} \frac{\sin x}{x} \\ & = 2 - 1 = 1, \end{aligned} limx0+(2+e1x1+e1x+sinxx)=limx0+(2+e1x1+e1x+sinxx)=limx0+2+e1x1+e1x+limx0+sinxx=limx0+2e4x+e3xe4x+1+1(分子分母同除以 e4x)=0+1=1,\begin{aligned} \lim_{x \to 0^+} \left( \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} + \frac{\sin x}{|x|} \right) & = \lim_{x \to 0^+} \left( \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} + \frac{\sin x}{x} \right) \\ & = \lim_{x \to 0^+} \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} + \lim_{x \to 0^+} \frac{\sin x}{x} \\ & = \lim_{x \to 0^+} \frac{2e^{-\frac{4}{x}} + e^{-\frac{3}{x}}}{e^{-\frac{4}{x}} + 1} + 1 \quad (\text{分子分母同除以 } e^{\frac{4}{x}}) \\ & = 0 + 1 = 1, \end{aligned}

因左极限 = 右极限 = 1, 所以 limx0(2+e1x1+e1x+sinxx)=1\lim_{x \to 0} \left( \frac{2 + e^{\frac{1}{x}}}{1 + e^{\frac{1}{x}}} + \frac{\sin x}{|x|} \right) = 1.

例 9f(x)={3x2,x1,1+x,x>1,f(x) = \begin{cases} 3 - x^2, & |x| \leqslant 1, \\ 1 + x, & |x| > 1, \end{cases} 试讨论 limx1f(x),limx1f(x)\lim_{x \to -1} f(x), \lim_{x \to 1} f(x).

【解】 由题意知 f(x)={1+x,x<1,3x2,1x1,1+x,x>1,f(x) = \begin{cases} 1 + x, & x < -1, \\ 3 - x^2, & -1 \leqslant x \leqslant 1, \\ 1 + x, & x > 1, \end{cases}

由于 limx1f(x)=limx1(1+x)=0,limx1+f(x)=limx1+(3x2)=2,\lim_{x \to -1^-} f(x) = \lim_{x \to -1^-} (1 + x) = 0, \lim_{x \to -1^+} f(x) = \lim_{x \to -1^+} (3 - x^2) = 2,

limx1f(x)limx1+f(x)\lim_{x \to -1^-} f(x) \neq \lim_{x \to -1^+} f(x), 所以 limx1f(x)\lim_{x \to -1} f(x) 不存在.

由于 limx1f(x)=limx1(3x2)=2,limx1+f(x)=limx1+(1+x)=2,\lim_{x \to 1^-} f(x) = \lim_{x \to 1^-} (3 - x^2) = 2, \lim_{x \to 1^+} f(x) = \lim_{x \to 1^+} (1 + x) = 2,

limx1f(x)=limx1+f(x)=2\lim_{x \to 1^-} f(x) = \lim_{x \to 1^+} f(x) = 2, 所以 limx1f(x)=2\lim_{x \to 1} f(x) = 2.

例 10 limx2arctan1x2=\lim_{x \to 2} \arctan \frac{1}{x - 2} =

(A) 00.

(B) π2-\frac{\pi}{2}.

(C) π2\frac{\pi}{2}.

(D) 不存在.

【解】 因 limx2arctan1x2=π2,limx2+arctan1x2=π2\lim_{x \to 2^-} \arctan \frac{1}{x - 2} = -\frac{\pi}{2}, \lim_{x \to 2^+} \arctan \frac{1}{x - 2} = \frac{\pi}{2}, 所以 limx2arctan1x2\lim_{x \to 2} \arctan \frac{1}{x - 2} 不存在,

故应选 (D).

3. 极限的性质

有界性 (数列)如果数列 {xn}\{x_{n}\} 收敛,那么数列 {xn}\{x_{n}\} 一定有界.

【注】 反之不成立,反例为 xn=(1)nx_{n}=(-1)^{n},显然,该数列有界但不收敛,由此可得有界是数列收敛的必要条件而非充分条件,无界数列一定发散,但发散数列不一定无界.

(函数)若 limxx0f(x)\lim_{x \to x_{0}} f(x) 存在,则 f(x)f(x)x0x_{0} 某去心邻域有界(即局部有界).

【注】 反之不成立,反例为 f(x)=sin1xf(x)=\sin \frac{1}{x},该函数在 x=0x=0 的去心邻域有界,但它在 x=0x=0 处的极限 limx0sin1x\lim_{x \to 0} \sin \frac{1}{x} 不存在.

保号性(数列)设 limnxn=A\lim_{n \to \infty} x_n = A

  1. 如果 A>0A > 0(或 A<0A < 0),则存在 N>0N > 0,当 n>Nn > N 时,xn>0x_n > 0(或 xn<0x_n < 0)。

  2. 如果存在 N>0N > 0,当 n>Nn > N 时,xn0x_n \geq 0(或 xn0x_n \leq 0),则 A0A \geq 0(或 A0A \leq 0)。

【注】

  1. 注意结论(1)中是严格不等号(>><<);而(2)中是非严格不等号(\geq\leq)。

  2. 结论(2)中若条件改为:当 n>Nn > N 时,xn>0x_n > 0(或 xn<0x_n < 0),则结论不变:仍有 A0A \geq 0(或 A0A \leq 0)。例如,limn1n=0\lim_{n \to \infty} \frac{1}{n} = 0


保号性(函数) 设 limxx0f(x)=A\lim_{x \to x_0} f(x) = A

  1. 如果 A>0A > 0(或 A<0A < 0),则存在 δ>0\delta > 0,当 xU(x0,δ)x \in U(x_0, \delta) 时,f(x)>0f(x) > 0(或 f(x)<0f(x) < 0)。

  2. 如果存在 δ>0\delta > 0,当 xU(x0,δ)x \in U(x_0, \delta) 时,f(x)0f(x) \geq 0(或 f(x)0f(x) \leq 0),那么 A0A \geq 0(或 A0A \leq 0)。

【注】

  1. 结论(2)中若条件改为:f(x)>0f(x) > 0(或 f(x)<0f(x) < 0),则结论不变:有 A0A \geq 0(或 A0A \leq 0)。

  2. 对于自变量 xx 的其他极限过程,也有类似的局部保号性质。


例 11 下列函数在 (0,+)(0,+\infty) 内有界的是

(A) e1xe^{\frac{1}{x}}.

(B) lnx\ln x.

(C) arctan1x\arctan \frac{1}{x}.

(D) x2x+1\frac{x^{2}}{x+1}.

【解】 因 limx0+e1x=+\lim_{x \to 0^{+}} e^{\frac{1}{x}}=+\infty, limx+lnx=+\lim_{x \to +\infty} \ln x=+\infty, limx+x2x+1=+\lim_{x \to +\infty} \frac{x^{2}}{x+1}=+\infty,

e1x,lnx,x2x+1e^{\frac{1}{x}}, \ln x, \frac{x^{2}}{x+1}(0,+)(0,+\infty) 内都无界.

arctan1xπ2\left|\arctan \frac{1}{x}\right| \leqslant \frac{\pi}{2}, 则 arctan1x\arctan \frac{1}{x}(0,+)(0,+\infty) 内有界.

故应选 (C).


例 12f(x)>g(x)f(x)>g(x),且 limxx0f(x)=A\lim_{x \to x_{0}} f(x)=A, limxx0g(x)=B\lim_{x \to x_{0}} g(x)=B, 则

(A) A>BA>B.

(B) ABA \geqslant B.

(C) A>B|A|>|B|.

(D) AB|A| \geqslant |B|.

【解】 令 h(x)=f(x)g(x)h(x)=f(x)-g(x),则 h(x)>0h(x)>0, limxx0h(x)=AB\lim_{x \to x_{0}} h(x)=A-B, 由极限的保号性知,AB0A-B \geqslant 0,即 ABA \geqslant B. 故应选 (B).

【评注】 此题结论可直接用,是极限的不等式性质.

例 13 (2014, 数三) 设 limnan=a\lim_{n \to \infty} a_n = a,且 a0a \neq 0,则当 nn 充分大时有

(A) an>a2|a_n| > \frac{|a|}{2}.

(B) an<a2|a_n| < \frac{|a|}{2}.

(C) an>a1na_n > a - \frac{1}{n}.

(D) an<a+1na_n < a + \frac{1}{n}.

方法一limnan=a\lim_{n \to \infty} a_n = a,由数列极限的定义知,对 ε=a2>0\varepsilon = \frac{|a|}{2} > 0,存在正整数 NN,使得当 n>Nn > N 时,有 ana<a2|a_n - a| < \frac{|a|}{2}
a=aan+anana+an<a2+an|a| = |a - a_n + a_n| \le |a_n - a| + |a_n| < \frac{|a|}{2} + |a_n|
从而有 an>aa2=a2|a_n| > |a| - \frac{|a|}{2} = \frac{|a|}{2}。故应选 (A)。

方法二limnan=a\lim_{n \to \infty} a_n = a,知 limnan=a\lim_{n \to \infty} |a_n| = |a|
limn(ana2)=a2>0\lim_{n \to \infty} (|a_n| - \frac{|a|}{2}) = \frac{|a|}{2} > 0,由极限的保号性知,
nn 充分大时,ana2>0|a_n| - \frac{|a|}{2} > 0,即 an>a2|a_n| > \frac{|a|}{2}。故应选 (A)。

方法三 举反例:an=1a_n = -1,排除 (B);an=11na_n = 1 - \frac{1}{n},排除 (C);an=1+1na_n = 1 + \frac{1}{n},排除 (D)。


例 14 (2004, 数三) 函数 f(x)=xsin(x2)x(x1)(x2)2f(x) = \frac{|x| \sin(x-2)}{x(x-1)(x-2)^2} 在下列哪个区间内有界

(A) (1,0)(-1, 0).

(B) (0,1)(0, 1).

(C) (1,2)(1, 2).

(D) (2,3)(2, 3).

【解】 由函数极限的局部有界性质知,若 limxx0f(x)\lim_{x \to x_0} f(x) 存在,则 f(x)f(x)x0x_0 的某去心邻域内有界;若 limxx0f(x)=\lim_{x \to x_0} f(x) = \infty,则 f(x)f(x)x0x_0 附近无界。

由题意知 f(x)f(x)(1,0),(0,1),(1,2),(2,3)(-1, 0), (0, 1), (1, 2), (2, 3) 内都连续。
因此只需考虑 f(x)f(x) 在区间端点的极限是否存在即可。

  • 选项 (A),因 f(x)f(x)x=1x = -1 连续,则 limx1f(x)=f(1)\lim_{x \to -1} f(x) = f(-1)
    limx1+f(x)=limx1+xsin(x2)x(x1)(x2)2=limx1+sin(x2)(x1)(x2)2=sin24\lim_{x \to -1^+} f(x) = \lim_{x \to -1^+} \frac{-x \sin(x-2)}{x(x-1)(x-2)^2} = \lim_{x \to -1^+} \frac{-\sin(x-2)}{(x-1)(x-2)^2} = -\frac{\sin 2}{4}
    所以,f(x)f(x)(1,0)(-1, 0) 内有界。

  • 选项 (B)(C)(D),limx1f(x)=limx1xsin(x2)x(x1)(x2)2=limx1sin(x2)(x1)(x2)2=\lim_{x \to 1} f(x) = \lim_{x \to 1} \frac{x \sin(x-2)}{x(x-1)(x-2)^2} = \lim_{x \to 1} \frac{\sin(x-2)}{(x-1)(x-2)^2} = \infty
    limx2f(x)=limx2xsin(x2)x(x1)(x2)2=limx2sin(x2)(x1)(x2)2\lim_{x \to 2} f(x) = \lim_{x \to 2} \frac{x \sin(x-2)}{x(x-1)(x-2)^2} = \lim_{x \to 2} \frac{\sin(x-2)}{(x-1)(x-2)^2}
    =limx2x2(x1)(x2)2=limx21(x1)(x2)=\qquad \qquad = \lim_{x \to 2} \frac{x-2}{(x-1)(x-2)^2} = \lim_{x \to 2} \frac{1}{(x-1)(x-2)} = \infty
    所以,f(x)f(x)(0,1),(1,2),(2,3)(0, 1), (1, 2), (2, 3) 内都无界。

故应选 (A)。

【评注】f(x)f(x)(a,b)(a, b) 内连续
{limxa+f(x),limxbf(x) 都存在 f(x) 在 (a,b) 内有界limxa+f(x),limxbf(x) 至少有一个为无穷大 f(x) 在 (a,b) 内无界\begin{cases} \lim_{x \to a^+} f(x), \lim_{x \to b^-} f(x) \text{ 都存在 } \Rightarrow f(x) \text{ 在 } (a, b) \text{ 内有界} \\ \lim_{x \to a^+} f(x), \lim_{x \to b^-} f(x) \text{ 至少有一个为无穷大 } \Rightarrow f(x) \text{ 在 } (a, b) \text{ 内无界} \end{cases}

4. 函数极限与数列极限的关系

定理limxx0f(x)=A\lim\limits_{x \to x_{0}} f(x) = A, 则对任意数列 {xn}\{x_{n}\}, limnxn=x0\lim\limits_{n \to \infty} x_{n} = x_{0}, 且 xnx0x_{n} \neq x_{0}, 都有 limnf(xn)=A\lim\limits_{n \to \infty} f(x_{n}) = A.

例 15

求极限 limntann(π4+2n)\lim\limits_{n \to \infty} \tan^{n}\left(\frac{\pi}{4} + \frac{2}{n}\right).


【解】

考虑 limx0+[tan(π4+2x)]1x=elimx0+1x[tan(π4+2x)1]\lim\limits_{x \to 0^{+}} \left[\tan\left(\frac{\pi}{4} + 2x\right)\right]^{\frac{1}{x}} = \mathrm{e}^{\lim\limits_{x \to 0^{+}} \frac{1}{x} \left[\tan\left(\frac{\pi}{4} + 2x\right) - 1\right]},

limx0+1x[tan(π4+2x)1]=limx0+2sec2(π4+2x)=4\lim\limits_{x \to 0^{+}} \frac{1}{x}\left[\tan\left(\frac{\pi}{4} + 2x\right) - 1\right] = \lim\limits_{x \to 0^{+}} 2\sec^{2}\left(\frac{\pi}{4} + 2x\right) = 4,

所以 limntann(π4+2n)=e4\lim\limits_{n \to \infty} \tan^{n}\left(\frac{\pi}{4} + \frac{2}{n}\right) = \mathrm{e}^{4}.


【评注】

可直接按数列 11^{\infty} 型计算.


Last updated on